روابط عمومی خانه سینما متن گفتگوی فرهاد توحیدی (رئیس هیات مدیره خانه سینما ) با رادیو نمایش  در تاریخ 11 آبان را منتشر کرد

اصلا مشکل خانه سینماو معاونت سینمایی از کجا ریشه میگیره و چکار می شود کرد؟
خانه سینما 20 و اندی سال پیش تاسیس شد و این در پایان زمان تصدی  آقای بهشتی و انواربود. دوستان پیشنهاد کردند هنرمندان درتشکل هایی عضویت پیدا بکنند و متشکل بشوند در قالب صنوف؛ شاغلان هر حرفه گرد هم بیایند و ازجمع این صنوف تشکیلاتی به عنوان خانه سینما متولد بشود در واقع خانه سینما عهده دار امور صنفی اعضای صنوف مختلف و شاغل در حرفه ی سینما یی بشود. اساسنامه نوشته شد و به تصویب مجمع عمومی خانه سینما رسید و تایید  شورای فرهنگ عمومی رسید به این ترتیب خانه سینما کار خود رابه طور رسمی درسال   1369آغاز کرد

از آن سال به این سو هیات مدیره های مختلفی در خانه سینما تصدی اداره خانه سینما را عهده دار بوده اند و با چالشهای مختلفی  نیز روبرو شدند. این چالش هاناشی از تفاوت نگاه هنرمندان به موضوع هنر و نگاه  دولت به موضوع هنر است. این بن مایه این اختلافات است. تشکیلات صنفی ساختارسندیکایی دارد و از پایین به بالا شکل گرفته است و بنا به ضرورت اهل یک حرفه  تصمیم می گیرند که گرد هم بیایند و برای تمشیت امور صنفی خود سازمانی را فراهم کنند و با سازمانهای مختلف ارتباط برقرار کنند و یا برای رسیدن به حقوق صنفی خود با سازمانی مقابله کنند. و در موارد دیگر اهدافی چون  ارتقاء آموزش و توسعه امور رفاهی هم مطرح است. هنرمندان در ایران یا خانه سینما دارند یا خانه های دیگر مثل خانه تئاتر ،‌خانه موسیقی و... اینها تشکل هایی هستند که نقطه آغازآنها در دولت است و طبیعی است چون ما تازه از دشواره جنگ درآمده بودیم و در شرایط جنگی طبیعتا کشور سمت و سو و حال و احوال دیگری داشت و شرایط آن روزگار شرایط بحرانی بود. ولی الان که زمان استقرار و ثبات است طبیعتا امور باید یک نظام تازه ی پیدا کند. اصناف همیشه حلقه ی واسطی هستند بین آحاد صنفی و دولت. در واقع تقاضا ها و انتظارات را از درون آحاد صنفی می برند و به گوش دولت می رسانند و از طرف دیگر سیاست های که دولت در حوزه های مختلف کاری آنها اتخاذ می کند برای آحادصنفی تبیین و تفسیر می کنند . این گروه های مرجع کارکرد دوگانه دارند  و همه جا مورد استقبال دولت ها واقع می شوند برای اینکه چون تسهیل کننده امور و از انباشت مسائل در چرخه اداری و دیوان سالاری کم می کنند و در حقیقت به یک نحوی زحمت دولت را کم می کنند.

در ابتدای تشکیل خانه سینما حتی بودجه مشخص  هم برای آن پیش بینی شد. در سال 65 13در مجلس شورای اسلامی مصوب شد . در این مصوبه 2٪ از کل فروش فیلم های سینمایی به عنوان  بودجه خانه سینما به این تشکل پرداخت شود و از همان زمان اجرای  این موضوع مورد چالش بود. یعنی اینکه وقتی بلیط فروشی در گیشه سینما صورت می گرفت عوارض دریافتی آن در خزانه انباشت می شد و طبیعتا پس گرفتن این پول از خزانه دولت سازو کار معین و بوروکراتیکی را می طلبید و  برای اینکه این قضیه را حل و فصل کنند ، بودجه های توافقی را پیشنهاد کردند تا  براساس پیش بینی ها و برآوردهای سالانه؛ هیات مدیره های دوره های پیشین خانه سینما که بر اساس برنامه ها و هزینه های جاری شان را به وزارت ارشاد ارائه دهند و روی بودجه تفاهم  کنند  و در طول سال متناسب با پیشرفت برنامه ها این بودجه پرداخت می شد. معمولا دریافت این بودجه یک فراز و فرود هایی هم داشت.

اما آنچه که در دوره اخیر یعنی در  هیات مدیره  دوره یازدهم و دوازدهم پیش آمده و اختلافاتی که با تشکیل دولت دهم بین خانه سینما و وزارت ارشاد  بروز پیدا کرد، من بن مایه آن را در تفاوت دو نگاه می دانم. نگاه دولت به حوزه هنر و نگاه اصناف به حوزه هنر. به گمان من همه اختلافات؛ ناشی از دو نگاه متفاوت است. به گمان من در دولت دهم نگاه به دولت نگاه حداکثری است یعنی قائل به دخالت حداکثری در امور هنری و صنوف و تمشیت صنوف است که این خارج از شعارهای است که می شنویم.  در واقع ما می خواهیم کار صنوف را به صنوف بسپاریم ولی در همین اختلافاتی که پیش آمد و انشعابی که  بین تهیه کنندگان پیش آمد وانشقاقی که  علیرغم توصیه های ما به وزارت ارشاد که در این مسئله  مداخله نکنند و تشکیلات دولت ساخت تازه ی را راه اندازی نکنند؛ اتحادیه تهیه کنندگان شکل گرفت و در فرمایشات وزیر محترم ارشاد آمده که بقیه؛ صنف محسوب نمی شوند.البته کارت سفیدی هم به دوستان تشکل تازه تاسیس دادند. این کارت سفید که به دوستان داده شده است البته تا جایی است که از تشکیلات دولتی تعریف بکنند اعتبار دارد. شما همین ملاقات اخیر دوستان با کمیسیون فرهنگی مجلس را مطالعه کنید. توجه می فرمایید که جز تعریف و تمجید از سیاستهای جاری دولت اتفاق دیگری نیفتاده است. بمحض اینکه رویه، رویه انتقادی بشود گمان نمی کنم که این ماه عسل به این پایداری  باقی بماند. اما نگاه ما به دخالت دولت در حوزه هنر و فرهنگ نگاه حداقلی است ما تصور می کنیم که  دولت باید نگاه نظارتی داشته باشد و سیاستگذاری کند و خودش را موظف بداند در زمینه تقویت زیر ساختها کارکند و تمشیت امور اشتغال و امور صنفی را به اصناف واقعی واگذار کند از جمله این تمشیت امورصنفی همانطوری که ما در پیش نویس لایحه سازمان نظام سینمایی (که در سال 87  به توصیه خود آقای احمدی نژاد خانه سینماآن را تهیه کرده بود در آن) متنی برای آینده سینما تهیه کردیم و تصوری از آن تشکیلاتی که باید سینمای مارا  هدایت بکند در این پیش نویس لایحه ارائه کرده بودیم. مثلا در آن ساختار ما گروه های مرجع را برای نظارت پیشنهاد کرده بودیم مانند؛ وکلا،‌روحانیون ، دانشگاهیان ،مهندسان و پزشکان و سینماگران.

برای ما پروانه ساخت موضوعیت ندارد در آن لایحه هم اصلا موضوعیت نداشت.  ما امری به نام پروانه ساخت را نمی پذیریم. اما پروانه نمایش را چرا! ولی قایل به پروانه ساخت  نیستیم و تصور می کنیم که باید به هنرمندان اعتماد کرد تا آنها آثاری ر ا که تشخیص می دهند در چارچوب ضوابط و خطوط قرمزی که وجود دارد و آنها به آن آشنا هستند اثرشان را بسازند. و البته طبیعی است که کسی که در حوزه سینما سرمایه گذاری می کند بیش از هر کسی  دلش به حال سرمایه اش می سوزد  و در واقع به این قضیه فکر می کند که باید روزی برود و پروانه نمایش بگیرد و همه ی ملاحظاتی که لازمه این امر است را بکار می برد تا سرمایه اش را حفظ کند. 

یکی دیگر از نکات ما در آن پیش نویس لایحه، طراحی کرده بودیم  چگونگی توزیع اعتبارات در حوزه سینماست و اینکه این اعتبارات چطور بمصرف برسد؟ ما در آن پیش نویس قرار را بر شفافیت گذاشته ایم وتصورمان از تشکیلات آینده ی سینمایی این است که  کمیسیونی متشکل از سینماگران تصمیم بگیرند که بودجه ی سینمای را به کدام فعالیت و کدام پروژه ها  اختصاص بدهند واین  پروژه ها بر اساس شایستگی باید مجوز کسب آن  اعتبارات ر ا پیداکند و این اعتبارات و  اطلاعات آن به صورت روز آمد در یک سایتی اعلام عمومی  بشود هم بودجه به طور شفاف اعلام شود و هم اینکه کدام پروژه ها و بر چه میزانی و چه کسانی از این اعتبارات استفاده می کنند. ما همچنین در آن لایحه کوچک سازی تشکیلات دولتی را پیش بینی کرده ایم.این نگاه ما بود به مشکلات  سینما و البته راه حل هایی هم ارایه کرده بودیم.

اما نخستین رابطه ما با دولت جدید از اینجا آغاز می شود که در اوایل شهریورماه سال 88  آقای وزیر ارشاد کنونی دکتر حسینی هنوز نامزد وزارت ارشاد بودند از ما دعوت کردند که در جلسه ی ما با ایشان رایزنی کنیم . همه شرایط سال 88 را می دانند.آن موقع شرایط دشواری بود و  رفتن به جلسه ی که وزیر آتی ارشاد  خواستند که با سینماگران برگزار کند می توانست هیات مدیره خانه سینما را آماج انواع اتهامات  قرار دهد  و ما فی الواقع بدون در نظر گفتن هر اتفاقی صرفا برای آگاهی بخشی و انجام وظایف صنفی با ایشان جلسه برگزار کردیم و برنامه ها یمان را شفاهی و کتبی تقدیم ایشان کردیم و ایشان برنامه خودشان را که خیلی کلی و مبهم بود را بیان کردند. ما همان موقع تقاضاهایمان را  که در دو متنی که به  ایشان داده شد و معلوم کرده بودیم توجه بفرمایند. یعنی یکی پیش نویس تشکیل سازمان نظام سینمایی و دیگری لایحه تامین امنیت شغلی که در 7 ماده آماده شده بود و آن را ما براسا س نظر سنجی که  از صنوف تنظیم کرده بودیم فراهم آمده بود.مولفه  امنیت شغلی با اختلاف بسیار زیاد، مهم ترین الویت صنوف سینمایی است و به گمان ما مهم ترین امری که دولت دهم باید آن را پیگیری می کرد امنیت شغلی بود چرا ؟ چون در برنامه توسعه اجتماعی اقتصادی چهارم دولت مکلف شده که تا پایان سال اول برنامه چهارم سال 85 هم صندوق بیمه بیکاری را تاسیس کند و هم لایحه امنیت شغلی را تقدیم مجلس کند.ما در واقع موظف بودیم این  دو امر را پیگیری کنیم چون سه سال بود این جریان به زمین مانده بود و توقع ما از دولت محترم این بود که برنامه ی  عاجل را  برای به جریان انداختن این دو امر یعنی تشکیل صندوق  بیمه بیکاری و تهیه لایحه امنیت شغلی برای تقدیم به مجلس اتخاذ کنند.البته ما متن اولیه این هر دو راتهیه کرده  و به هر دو جایگاه، تقدیم کرده بودیم. صندوق بیمه بیکاری که در برنامه چهارم پیش بینی شده بود به این طریق  که دولت  کمیسیونی تشکیل دهد و این کمیسیون تشخیص می دهند که کسانی که بیکار می شوند تا مدت 3 سال می توانند از این صندوق حقوق دریافت کنند و بعد از 3 سال پرداخت را قطع می کند. و بعد از این مدت باید سازو کارهای اشتغال آنها را فراهم کنیم. انچه که ما در تشکیل لایحه تشکیل سازمان نظام سینمایی دیده ایم حاوی همین نگاه کوچک سازی دولت و توانمند سازی صنوف است. و البته درست از همان موقع این اختلاف دیدگاه اغاز شد و انواع و اقسام تحلیل ها آمد که ما می خواهیم بنیاد سینمایی فارابی و مرکز گسترش و سینمای جوان را به تعطیلی بکشانیم و... بهرحال این طرح طرحی است که الان  بر اساس شنیده های ما آنچه که سازمان سینمایی در حال تشکیل است همین هست که بنیاد سینمایی فارابی  باید  جایش را به سازمان و تشکیلات سینمایی دیگر بدهد  که بحث های طولانی دارد که تا بحال پیشنهادی ارائه نداده اند.

هنرمندان نظرات کلی در  مورد سازمان سینمایی ارائه می دهند و تقریبا می شود گفت هیچ کس از این سازمان چیزی نمی داند و همه یک مفهوم کلی را بیان می کنند و هنوزتقریبا نمی دارند دارند در مورد چه چیزی حرف می زنند ؟

ما تحلیل معینی داریم در مورد  ساز مان سینمایی که این سازمان سینمایی مشکل سینمای ایران را حل نخواهد کرد اما مشکل دیوانسالاری وزارت ارشاد را می تواند حل کند. مثل چاه میرزا آقاسی است که اگر برای ما به آب نمی رسد برای دیگران به نون خواهد رسید. مقصود این است که بر اساس قانون برنامه توسعه باز هم تعداد معاونت ها در وزارتخانه ها  باید به 5 معاونت تقلیل پیدا کند یعنی وزارت ارشاد مثل وزارتخانه های دیگر موظف است که معاونت هایش را تقلیل دهد خوب برسر اینکه کدام معاونت ها باید حذف شود بحث های بسیار زیادی است از طرف دیگر می گویند که سازمان سینمایی باید تشکیل بشود به دلیل اینکه حوزه سینما مهم است و باید بودجه مهمی به آن تخصیص داده بشود و جناب رئیس جمهور در راس شورای عالی سینما آن قراردارد و البته که اتفاق  خیلی خوب و مبارکی است و این همه توجه به سینما جای ستایش دارد. ما هم از آن استقبال می کنیم بودجه های مختلفی هم تصویب شده صحبت  200 میلیارد تومان یا ارقامی شبیه به آن وجود دارد  هنوز محقق هم نشده و کسی چنین بودجه هایی را هم ندیده و حتی بودجه های جاریی هم پرداخت شان دچار مشکل شده است.  بهر حال سازمان در جایی تشکیل می شود که بتواند معادلات  بین بخشی و بین سازمانی را حل کند مثال سازمانهای که ریاست آنها در حد  معاونت ریاست جمهور هستند مثل سازمان میراث فرهنگی  ، معاونت برنامه ریزی .رئیس این سازمان ها توسط ریاست جمهوری منصوب می شود و چون این سازمان ها با مسائل فرابخشی سرو کاردارند اندازه آنها درون یک وزارتخانه نمی گنجد باید در بیایند از وضع موجود و بتوانند معادلات فرا بخشی را با ارتباطات وبودجه های بزرگتر حل بکنند. اما سازمان سینمایی مورد نظر وزارت ارشاد چه اتفاقی دارد برایش می افتد ؟این سازمان یک سازمان مستقل و مجزا نیست و حکم رئیس آن را بنا است  وزیر  ارشاد صادر بکند و نه رئیس جمهور. پیش بینی این است که رئیس جمهورحکم را تنفیذ می کند . یک مشکل دیگر وزارت ارشاد که تاسیس این سازمان سینمایی آن را حل خواهد کرد این است مطابق همان برنامه توسعه، بخشهای پژوهشی از تمام وزارت خانه ها حذف می شوند و فقط وزارت علوم است که به کار پژوهش خواهد پرداخت یک سازمان پژوهش در دل وزارت ارشاد وجود داشته که طبیعتا باید منحل شود مثل معاونت های که باید کم بشوند ؛ بنابراین یک باکس خالی و جود دارد که دارای یک  ردیف بودجه است  و یک چارت سازمانی خالی بنابراین سازمان سینمایی باید درون اون باکس خالی قرار بگیرد. و به اینترتیب سازمان سینمایی را  باید ببرن درون اون و آن را برای آن کالیبره کنند.

 و یک ردیف بودجه هم باید برایش بگیرند؟ 

می گویند کور از خدا چی می خواهد دو چشم بینا.  بودجه را هر کسی می خواهد بگیرد بگیرد حتی برای گرفتن بودجه نیازی به تشکیل سازمان سینمایی نیست و معاونت سینمایی خودش می تواند این کار را انجام دهد و شورای عالی سینما تشکیل شده است که اساسا از این کارها انجام دهد   نه اینکه میزها بزرگتر شود سازمان ها عریض و طویل تر م شود ولی مسائل اولیه سینما هنوز حل نشده باقی بماند !؟ 

وما هنوز درگیر قبوض  سینما هستیم !
سینمای ما دستاورد بزرگی داشت. به عنوان معافیت مالیاتی. که ان هم در حال حاضر عملا اجرا نمی شود و تمام تلاش دوستان طی دوسال گذشته برای حذف دو ماده از آیین نامه اجرایی ماده 139 بند ل که 2 بند قابل تفسیر دارد. که براساس آن تفسیر ها مضیقٰ؛ دارند دفاتر را تحت فشار قرار می د هند و خود وزارت اقتصاد ودارایی آماده حذف آن بند ها شده است و فقط کافی است که این ماده به هیات وزیران ارجاع داده شود و مصوبه حذف آن گرفته شود و معافیت مالیاتی به انجام برسد همین یک کار کوچک را تاکنون چهار بار است گفته اند به دستور جناب رئیس جمهور انجام شده است و لی هنوز همین یک دستآورد پیشین هم عملیاتی نشده است این قبیل کار ها که دیگر به سازمان سینمایی نیز احتیاجی ندارد!
اختلافات اصلی ما بر سر کارآمدی است و سر اینکه ما برای اداره ی سینما چه  استراتژی داریم. دعواها از همین جا ها  شروع شد. اول بنا نبود بسوزند عاشقان.
در واقع وقتی تیم جدید معاونت سینمایی تشریف آوردند دوستان ما در شورای پروانه ساخت (جناب شاهسواری و برزیده )حضور داشتند و در جلسات شرکت می کردند در اولین جلسات عنوان شد که ریل گذاری جدید برای اکران قرار است انجام شود. پرسیدند که ریل گذاری جدید چه چیزی است؟ گفتند که ما هر سال 300 فیلم سینمایی می خواهیم بسازیم. نمایندگان ما هم طبیعتا واکنش نشان دادند و اعلام کردند که این کارها را انجام ندهید. دوستان فکر می کردند با ساخت 300 فیلم سینمایی امنیت شغلی مهیا می شود و همه می روند سرکار و طبیعتا رونق به سینما  داده می شود ولی مسئله این است  آیا برای نمایش 300 فیلم سینمایی جایی وجود دارد یا نه؟  ما اکنون 300 سالن داریم که با 60 یا 70 فیلم ساخته می شود (البته آنچه که گفته می شود)  که در بهترین حالت  ما می توانیم سالی 45 تا 50 فیلم سینمایی اکران کنیم. خب تکلیف بقیه چیست ؟ بعداز یک مدتی فرمودند که مقداری از این فیلم ها ساخته می شود که  در شبکه ویدئویی پخش بشود، اگر قرار است در شبکه ویدئویی پخش بشود چرا باید در بخش فیلم های سینمایی قرار بگیرند؟ خوب بنابراین  مباحثه ها از همینجا ها شروع شد و جناب برزیده از شورای پروانه ساخت آمدند بیرون و همین موضوع باعث شد دوستان تصور کنند  که این یک دستور سازمانی است و در واقع خانه سینما این کارشکنی را دارد انجام می دهد.  و بعد مدعی شدند که ما به آقای شاهسواری گفته ایم که ایشان در شورا شرکت نکند. اما فی الواقع این چنین نبود و ما سریعا  (ظرف سه هفته)جایگزین آقای برزیده را معرفی کردیم که البته در این مدت کوتاه دیگرانی دعوت شده و وارد شورا شده بودند و جایگزین آقای برزیده شده بودند. بله ما بر سر نگاه استراتژیک به سینما با هم مشکل داریم.

بنظر من شان  هنر والاتر از بازی های سیاسی است و شان هنرمندان  اجل از این حرف هاست متاسفانه در فضای بسیار پر سوء تفاهم این روزگار هر امری را سیاسی تلقی می کند و همه  باید کوشش کنیم و همه باید دست به دست هم بدهیم تا بر این فضای پر سوء تفاهم غلبه کنیم و باید سعی کنیم فضای مودت و دوستی بین هنرمندان و مدیران فرهنگی  وجود داشته باشد.  این لازمه پیشرفت است و هر کسی در سمت خودش دارد کوشش می کند باید امید داشته باشیم  که امر مشترکی پیش برود و دو خط موازی هیچ وقت بهم نزدیک نمی شوند و ما باید نقاط تلاقی وملاقات با یکدیگر را پیدا کنیم.

آرزوی فرهاد توحیدی را در شرایط کنونی برای سینمای کشورمون چه چیزی هست؟
من برای سینمای ایران آرزوی پیشرفت و تعالی می کنم. تاسیس و تامین زیر ساخت ها و ارتقای بنیان های سینمای ایران و حضور سینمای ایران در عرصه ی بین المللی نه فقط عرصه جشنواره ها بلکه در سالن های سینما ی سراسر جهان  برای مردمی که عاشق سینمای ایران هستند.