باید بدانیم درحالیکه همه بخش های اقتصادی دچار بحران شده اند، وضعیت صنعت فیلم نسبتا بهتراست... فروش سراسری بلیت سینما در همه جهان ثابت مانده است. هرچند، این ثبات از کشوری تا کشور دیگر تفاوت بسیاری را نشان می دهد.
بررسی ما از یک سال سینما.
موفقیت درهالیوود، از سالی به سال دیگر بسیار غیرعادی و پرتلاطم است. بعداز بازکردن نوشابه در جشن تجلیل از ارقام استثنایی سال 2007، استودیوهای آمریکایی دلایل بسیاری برای محظوظ شدن از آن سال را داشتند. برای استودیوهای اصلی، سال  2008 با شکستن رکورد درآمد به پایان رسید. درپی موفقیت عظیم شوالیه تاریکی [The Dark Knight] (بالغ بر 530 میلیون دلار)، فروش گیشه آمریکای شمالی در سال 2008، با رقم 9.79 میلیارد دلار - 1.7% بیش از سال 2007 - رکورد جدیدی را برجای گذارد.  این رکورد تا حدود زیادی مدیون افزایش بهای بلیت سینما در آمریکای شمالی است (با میانگین 7.18 دلار، درمقایسه با میانگین 6.88 دلار درسال 2007)، درحالیکه تعداد بلیت های فروخته شده در سال 2008 کاهش یافته است. تعداد تماشاچیان سینما ، با 1.364 میلیارد نفر درسال 2008، درمقایسه با 1.4 میلیارد نفر در سال قبل، 2.6% کاهش را نشان می دهد. از تعداد فیلم هایی که مرز فروش نمادین 100 میلیون دلار را پشت سرگذارده اند، با تعدادی که از 28 به 25 در سال 2008 کاهش یافته است، تعداد 6 فیلم بیش از 200 میلیون دلار فروش داشته اند، که ازآن جمله اند دو فیلم با بیش از 300 میلیون دلار و یک فیلم با بیش از 500 میلیون فروش. در سطوح جهانی، درآمد فیلم های آمریکایی با 5.2% افزایش بالغ بر 28.1 میلیارد دلار در سال 2008 بوده است، که در مقایسه با 26.7 میلیارد دلار سال 2007 به رکورد جدیدی دست یافته است. به همین دلیل، هالیوود با 18.3 میلیارد دلار، رکورد صادرات را در سال گذشته، نسبت به سال 2007، تا میزان 7.1% افزایش داد. فروش جهانی گیشه 65% از کل درآمد سال 2008 را گزارش می دهد. درنتیجه، شش کمپانی اصلی هالیوود (وارنر، پارامونت، والت دیسنی، یونیورسال، فوکس و سونی) مرز درآمد میلیارد دلاری در بازار جهانی را پشت سر گذاشتند.
تماشاچیان ثابت سینما در اروپا
در اروپا، طبق اولین ارقام دریافتی از رصدخانه سمعی و بصری اروپا، درسال 2008 سینماها میزبان 920 میلیون تماشاچی، با اندکی افزایش، یعنی رقم ناچیزی معادل 0.3%، بوده اند. با اینهمه، این ثبات نسبی از کشوری به کشور دیگر تفاوت های بیشتری را نشان می دهد. بنابراین، درحالیکه فرانسه (188.8 میلیون تماشاچی و رشد 6.2% درسال 2008)، انگلستان (164.2 میلیون تماشاچی و 1.1%+) و آلمان (129.4 میلیون و 3.2% +) بعنوان رهبران بازار اروپا موقعیت خود را تثبیت نموده اند، در اسپانیا (7.6%-)، پرتقال (2.5%-) و ایتالیا که پس از رشد بویژه مثبت سال 2007، دراولین برآوردها رقم 109 میلیون تماشاچی و کاهش 4.1 درصدی درسال گذشته را نشان می دهد، شاهد کاهش بوده ایم. خارج از اتحادیه اروپا، در فدراسیون روسیه تعداد تماشاچیان سینما، با 124 میلیون بلیت فروخته شده، 16.2% افزایش داشته، که در رتبه بندی تماشاچیان اروپایی سینما، ایشان را به جایگاه چهارم ارتقا داده است.
نتایج خوب فیلم های ملی در اروپا
درحالیکه، به لحاظ جهانی، اروپایی ها به تماشای آثار موفق هالیوودی تمایل بیشتری نشان می دادند، بازهم، سال 2008 درزمینه تقاضا برای محصولات ملی، که بازار 14 کشور از 19 کشور اتحادیه اروپا در رشد آن سهیم بوده اند، سال بسیار خوبی بوده است. بنابراین، در بسیاری از کشورها، موفقیت فیلم های ملی کمک بسزایی به رشد یا ثبات تعداد تماشاچیان عمومی سینما نموده است. رویهمرفته، سهم بازار از آثار ملی در 5 کشور بالغ بر 30% بوده است. در ترکیه، فیلم های ملی 60% بازار، یعنی بالاترین درصد درمیان کشورهای اروپایی عضو رصدخانه، را به خود اختصاص داده است. و سپس فرانسه (45.7%، بویژه به یمن Bienvenue Chez les Ch’tis) (جدول را ببینید)، جمهوری چک (39.6%)، دانمارک (33%) و انگلستان (31%، به خاطر فیلم های وای، مادر! [Mamma, Mia!] و ذره ای آرامش [Quantum of Solace]) در مراتب بعدی قرار گرفته اند.
بدین ترتیب، هنوز باید دید که آیا 2009 مانند 2008 سالی پربار برای هنرهفتم خواهد بود یا خیر. دان گلیکمن، مدیر انجمن موشن پیکچر آمریکا (Motion Picture Association; MPAA)، معتقد است که فروش بلیت در ایالات متحده در اوایل سال 2009 همچنان بالا بوده، در ده هفته اول سال افزایش ارزشی معادل 11% داشته است. و انتظار می رود فیلم های موفق متعددی که در آینده نزدیک اکران خواهند شد، از جمله هری پاتر و شاهزاده ناتنی [Harry Potter and the Half-Blood Prince]، خاستگاه مردان ایکس: لاشخورها [X-Men Origins: Wolverine] ، نجات ترمیناتور[Terminator Salvation] ، عصریخبندان 3 [L’Age de Glace 3]، انتقال دهندگان 2 [Transformers 2]  یا سفر به ستارگان [Star Trek] ، تعداد تماشاچیان سینما را افزایش دهند.
پیروزی فیلم های فرانسوی
تماشاچیان سینمای فرانسه، به دلیل موفقیت بی نظیر Bienvenue Chez les Ch’tis  (20.45 میلیون تماشاچی)، در سال 2008، با 188.8 میلیون بلیت، طبق آخرین برآوردهای وزارت فرهنگ فرانسه و CNC، رشدی بالغ بر 6.2% داشته است. افزایشی چشمگیر که 6% کاهش گزارش شده در سال 2007 را خنثی می سازد.
فیلم های فرانسوی درایجاد این شرایط سالم نقش بسزایی داشته اند. درحقیقت، فیلم های فرانسوی در سال 2008 رکورد را شکستند: 86.20 میلیون تماشاچی، بالاترین میزان از سال 1984 که تعداد آن 94.12 میلیون بود. تماشاچیان محصولات ملی با 32.7% در سال 2008 رشد بالایی داشته اند. و بهترازآن،  تنها برای دومین بار طی 22 سال، سهم بازار محصولات فرانسوی با 45.7% ، بیش از محصولات آمریکایی (44.5%) بوده است. و برخلاف 2006، سالی که پیشتر بالاترین آمار را نشان می داد و شکاف میان سهم بازار فیلم های فرانسوی و فیلم های بلند آمریکایی بسیار ناچیز بود، در سال 2008 این میزان بیش از 1% بوده است. و درحالی که Bienvenue Chez les Ch’tis ، که نزدیک یک چهارم کل تماشاچیان را به خود اختصاص می دهد، بدون شک عامل محرکه صنعت فیلم فرانسه دراین سال بوده است، بسیاری از فیلم های فرانسوی دیگر نیز مخاطبان زیادی جلب نموده اند. درواقع، سال 2008 شاهد رشد چشمگیر تعداد فیلم های فرانسوی برای همه گروه های مخاطب بوده ایم. بدینسان، درسال 2008 پنج فیلم فرانسوی, درمقایسه با سه فیلم سال 2007، از مرز 2 میلیون عبورنمودند. هجده فیلم, درمقایسه با یازده فیلم سال پیشتر، مرز 1 میلیون را پشت سر گذاشتند. تعداد فیلم های فرانسوی که بیش از 500 هزار تماشاچی را جلب نموده اند نیز، درمقایسه با تعداد 28 فیلم سال 2007، بالغ بر 37 فیلم بود.
از دیگرسو، محصولات آمریکایی پایین ترین رتبه را در دهه اخیر کسب نموده اند. تعداد بلیت های آنها در سال 2008 معادل 84.01 میلیون، نسبت به سال 2007 معادل 3.6% کاهش داشته است. CNC خاطرنشان می سازد که این رقم از میانگین ده سال گذشته کمتر بوده است. بنابراین، اگرچه درسال 2008 تعداد فیلم هایی که بیش از 3 میلیون تماشاچی افزایش یافته اند، هیچیک از فیلم ها از مرز 5 میلیون فراتر نرفته اند؛ برخلاف 5 فیلم سال 2007 (راتاتویی، اسپایدرمن 3، هری پاتر و فرمان سیمرغ، دزدان دریایی کاراییب: در پایان دنیا، و شرک 3). با این وجود، تعداد فیلمهای آمریکایی با بیش از یک میلیون تماشاچی افزایش یافته است (25 فیلم در سال 2008، 21 فیلم در سال 2007)، همچنان که تعداد فیلم های با بیش از 500 هزار تماشاچی (47 فیلم در 2008، 35 فیلم در 2007).  

منبع:نشریه مالتی مدیا ویژه نامه جشنواره فیلم کن     

               مترجم:نسترن نوربخش