سینمای ایران چهار ماهه اول سال 1388 را در شرایطی متفاوت پشت سرگذاشت. تاثیر جو سیاسی موجود در جامعه تمامی ابعاد سینما را تحت تاثیر خود قرار داد و در عین حال که فروش فیلم های سینمایی با افت جدی مواجه شد، تولید فیلم ها همانطور که از آغاز بهار احساس می شد، بسیار کندتر از سال های قبل پیش رفت و تعداد کمی از فیلم های سینمایی مقابل دوربین رفتند، هرچند که در این مدت تعداد کارهایی که مراحل فنی را پشت سر می گذاشتند، نسبت به سال های گذشته بیش تر بود این مساله نشان می داد سینماگران برای نگرانی از سرنوشت کارهایشان بعد از تغییر احتمالی مدیران مایل هستند قبل از هرگونه تغییر و تحولی فیلم خود را آماده و پروانه نمایش عمومی دریافت کنند.
براساس اعلام اخیر بنیاد سینمایی فارابی تا آغاز مرداد ماه 62 فیلم سینمایی در مراحل مختلف تولید و 55 فیلم در مرحله پیش تولید هستند که از این تعداد پنج فیلم مرحله فیلمبرداری را پشت سر می گذارند. اغلب فیلم‌هایی که این روزها تولید می‌شوند یا پروژه‌هایی هستند که تولید آنها از مدت‌ها قبل آغاز شده یا به بهانه برگزاری جشنواره فیلم کودک ساخته می‌شوند و در یکی دو مورد فیلم‌هایی ساخته می‌شوند که در همین دو سه ماه اخیر کلید خورده‌اند و بی‌توجه به اوضاع عمومی کشور و وضعیت مدیریت سینمایی تولید می‌شوند. «آل» ساخته بهرام بهرامیان، «راه آبی ابریشم» به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا، «تهران در جست و جوی زیبایی» در دسته‌بندی اول جای می‌گیرند. «نخودی» ساخته جلال فاطمی، «همبازی» به کارگردانی غلامرضا رمضانی و«راند هفتم» حمید رضا چارکچیان فیلم‌های کودک در حال ساخت هستند و «جایی نزدیک زمین» مهدی رحمانی ،«پرسه در مه» به کارگردانی بهرام توکلی و «بی‌خوابی» به کارگردانی محمدجعفر باقری‌نیا در دسته‌بندی سوم جای می‌گیرند.
فیلمبرداری «آل» اواخر فرودین ماه در ارمنستان آغاز شد و گروه اواخر خرداد به تهران بازگشتند و سکانس های نهایی را فیلمبرداری کردند، این فیلم که بازیگرانی چون آناهیتا نعمتی، همایون ارشادی و مصطفی زمانی در ان بازی می کنند و توسط علی معلم تهیه شده داستانی پرتعلیق دارد. «آل» در حال حاضر مرحله تدوین را پشت سر می گذارد.
«راه آبی ابریشم» از پروژه های پرهزینه سینمای ایران است که پس از پایان فیلمبرداری در قشم، گروه راهی هنگ کنگ شدند و بخش های نهایی فیلم را در این منطقه فیلمبرداری کردند. عزت الله انتظامی، بهرام رادان، رضا کیانیان و پگاه آهنگرانی بازیگران این فیلم تاریخی هستند.
«تهران در جست و جوی زیبایی» که پیش از درگذشت سیف الله داد قرار بود در سه اپیزود و به کارگردانی داریوش مهرجویی، زنده یاد داد و مهدی کرم پور ساخته شود، حالا دارای دو اپیزود است که مراحل فنی را پشت سر می گذارند. این فیلم از سوی دو تهیه کننده و سازندگان اثر به زنده یاد داد تقدیم شده است. «تهران در جست و جوی زیبایی» تهران را در مقاطع مختلف به تصویر می کشد.
«نخودی»، «همبازی» و «راند هفتم» که همگی برای جشنواره فیلم کودک آماده می شدند دارای فضایی کودکانه هستند و برای نخستین بار در این جشنواره بین المللی به نمایش عمومی درآمدند.
«نخودی» به تهیه کنندگی فرشته طائرپور ماجرای کارگردان تئاتر عروسکی است که در دنیای مدرن امروز کارش مخاطب چندانی ندارد. در اين فيلم بازيگراني چون صابر ابر، مرضيه برومند، رعنا آزادي‌ور، عليرضا خمسه، مسعود كرامتي، مجيد شهرياري، احمدرضا اسعدي، حميدرضا مرادي، رضا تهي‌دست، پوپك دين‌محمد و بازيگر خردسال: ابوالفضل منتهايي به ايفاي نقش مي‌پردازند.
در «همبازی» نیکی کریمی و حمید فرخ نژاد بازی کرده اند و «راند هفتم» در میانه راه تولید با تغییر کارگردان مواجه شد و سامان استرکی کار را به چارکچیان واگذار کرد.
«جایی نزدیک زمین» که نخستین ساخته سینمایی کارگردان خود است در خارج از شهر تهران و با بازی محمدرضا فروتن و مریلا زارعی فیلمبرداری می شود. این فیلم ماجرای کودکی نابیناست که با تغییر منطقه زندگی با اتفاقاتی تازه روبرو می شود.
لیلا حاتمی در كنار شهاب حسینی، به عنوان دو بازیگر اصلی، در فیلم سینمایی «پرسه در مه» بازی می‌كند.این فیلم از مضمونی اجتماعی و فلسفی دارد كه در پس زمینه آن به موضوع دفاع مقدس پرداخته می‌شود.
فيلمبرداري «بی خوابی» كه از زمستان سال پيش نيمه كاره باقي مانده بود، از اول تيرماه از سر گرفته شد. در «بي خوابي»، كيهان ملكي، آشا محرابي، اصغر همت، محمدرضا وزيري، حميد حاجي زاده، فرخ افضلي و ليلي سليماني بازي مي كنند.داستان اين فيلم درباره جواني به نام رضاست كه خلافكاري حرفه اي است. او از طريق رئيس باند خود به ماموريت كوير مي رود تا دفينه اي كه اسكندرخان آن را مخفي كرده به تهران منتقل كند.
اغلب فیلم‌های سینمایی که این روزها مراحل فنی از جمله تدوین و صداگذاری و میکس نهایی را طی می‌کنند، آثاری هستند که اوایل بهار امسال کار فیلمبرداری آنها به پایان رسیده و سازندگان تلاش کرده‌اند قبل از تغییر مدیریت با آماده کردن فیلم خود آن را از هر گونه خطر احتمالی در مورد صادر نشدن پروانه نمایش دور نگه دارند. «یادمان دریا قلی» شهرام اسدی، «نیش و زنبور» حمیدرضا صلاحمند، «نخودی» جلال فاطمی، «اردک» علی شاه حاتمی، «زخم شانه حوا» حسین قناعت، «باغ قرمز» امید سمواتی، «بیداری» فرزاد موتمن، «پسر آدم، دختر حوا» رامبد جوان، «پریشانی» سیاوش اسعدی، «لالایی» منیژه حکمت، «آناهیتا» عزیزالله حمیدنژاد، «عصر روز دهم» مجتبی راعی، «غریبه‌ای در شهر» جهانگیر جهانگیری و «خانواده ارنست» محسن دامادی فیلم‌های در مرحله تدوین هستند که تمامی آنها مدت‌ها قبل مرحله فیلمبرداری را پشت‌سر گذاشته‌اند. از این میان شاید بتوان فیلم‌های قابل توجهی برای حضور در جشنواره فجر و پربار کردن این رویداد سینمایی یافت اما هیچ یک از آنها را نمی‌توان محصول این روزهای سینما دانست.
در حالی که سالها سینمای کودک ایران در کما بود و هیچ بروز و ظهور خارجی قابل اعتنایی نداشت، این روزها پرچم تولید سینمای ایران در دست این گونه است. پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فقط سه فیلم سینمایی کلید خورده است که هر سه این آثار متعلق به سینمای کودک است. «نخودی» به کارگردانی جلال فاطمی، «پرواز مرغابی‌ها» ساخته علی شاه‌حاتمی و «همبازی» به کارگردانی غلامرضا رمضانی سه فیلم کودکی هستند. البته دلیل عمده تولید آن‌ها در این مقطع نزدیکی به زمان برگزاری جشنواره فیلم کودک و لزوم آماده شدن این فیلم‌ها برای نمایش در این جشنواره است.
تولید این فیلم‌ها در پی تلاش بنیاد سینمایی فارابی برای احیای سینمای کودک و البته ایجاد زمینه برای روی‌پا ماندن جشنواره فیلم کودک و نوجوان است. توقف تولید در زمینه فیلم‌های کودک و نوجوان طی سال‌های اخیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان را هم تحت‌تأثیر خود قرار داده به گونه‌ای که نگرانی‌ها برای برگزاری جشنواره بیست و سوم بیش از پیش شده بود. استانداری همدان برای رفع این مشکل، سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت فیلم‌های کودک انجام داده که البته به دلیل زمان اندک باقیمانده تا جشنواره ممکن است فیلم‌ها با مشکل تولید شتاب‌زده مواجه شوند.
اما در دوره‌ای که سرمایه‌گذاری در زمینه فیلم‌های کودک و نوجوان به کمترین میزان ممکن رسیده فیلمسازان شناخته شده سینمای کودک با بهره‌گیری از این امکان و حمایت‌های فارابی وارد عمل شده‌ و آثاری در این زمینه تولید کردند.
کارگردانان در این فصل آثار خود را با توجه به فصل مناسب، نبود بارندگی‌ها و مسائلی که مانع طی روال طبیعی کارها شود مقابل دوربین می‌بردند تا از سوی دیگر کارها برای نمایش در جشنواره فیلم فجر آماده شود اما این روزها 69 فیلم دارای پروانه ساخت، هنوز به مرحله تولید و فیلمبرداری نرسیده‌اند. درمورد برخی از آثار هنوز پیش تولید کارها هم شروع نشده است و همه این‌ها را می‌توان با فضای حاکم بر اجتماع و مسائل سیاسی موجود مرتبط دانست.
 سینماگران در آستانه انتخابات به دلیل وابسته بودن جریان سینمای ایران به مدیران دولتی برای آغاز تولید آثارشان دست نگه داشتند. نگرانی‌ها از نگاه مدیران جدید و سرنوشتی که برای برخی از فیلم‌ها پیش از این به وجود آمده بود، تهیه‌کنندگان و کارگردانان را بر آن داشت تا اعلام نتیجه انتخابات برای تولید کارشان صبر کنند. اما مسائل ایجاد شده بعد از انتخابات هنوز تولید فیلم را در سینمای ایران تحت تأثیر خود قرار داده است و تکلیف سینماگران با برنامه‌ای که قرار است پیش روی آنان قرار گیرد روشن نیست.

نگارنده: سمیه علیپور