سازمان نظام سينمايي ؛ صنفي نه سياسي

اگرچه سینما را یک هنر- صنعت رسانه ای تعریف می کنند اما همین گزاره هم کافی است تا برای ان یک سازمان و تشکل صنفی – تشکلاتی ترسیم کرده و بر ضرورت آن تاکید کنیم. سینما صرفا به فیلم و کارگردان و بازیگر و سایر عوامل تولید محدود نمی شود و سویه اقتصادی آن تنها بلیط و تبلیغات و اسپانسر نیست . چرخه پیچیده و عظیم سینما به یک استراتژی سازمانی و مدیریتی نیازمند است تا بتواند این کشتی بزرگ و چند بعدی را در دل طوفانهای سهمگین و دریای مواج سیاسی – اجتماعی به درستی هدایت کند و از آسیب های احتمالی جلوگیری نماید. تجربه تاریخی نشان داده است که سیاست همواره بر شئون مختلف زیست – جهان ما سلطه داشته و سایه بلند آن همیشه بر سینما ، سنگینی کرده است. قطعا بخش عمده ای از حوادث و رخدادهای سینمای در نسبت سینما با سیاست و نحوه تعامل آنها با هم باز می گردد. مصداق بارز این امر را می توان در جابجای قدرت سیاسی و تعویض دولتها و تاثیر آن بر ساحت سینما جستجو کرد. تغییر دولت و حتی جابجایی یک مدیر فرهنگی می تواند ماهیت و هویت سینما را دستخوش تغییرو قبض و بسط کند همچون بازی دومینو که تغییر یک مهره ، جهت همه مهره ها را عوض می کند. نه فقط سینما که همه چیز تحت هژمونی سیاست است و این خود تراژدی بزرگی است که برای رهایی از آن بیش از هر چیز، سازمان دهی و داشتن استراتژی سینمایی ، ضروری به نظر می رسد. دارا بودن یک ساختار سینمایی منسجم و شناسنامه دار کمک می کند تا هویت حرفه ای و صنفی سینماگران و حقوق مادی و معنوی آن در هر شرایط و مناسبتی حفظ شود تا هر بادی که در وادی سیاست وزیدن گرفت درخت تنومند سینما را نلرزاند. تلاش خانه سینما در راستای تدوين طرح سازمان نظام سینمایی و حمایت از حقوق مادی و معنوی آثار سینمایی ، اقدام مبارکی است که علاوه بر پیشرفت و توسعه سینمای ایران و پوشش حمایتی از جامعه اصناف سینمایی کشور نوعی مصونیت صنفی و سازمانی در برابر تغییر و تحولات سیاسی ایحاد می کند تا منافع حرفه ای  سینما دستخوش مصالح سیاست نشود. در واقع لایحه قانون تشکیل سازمان نظام سینمایی ؛ چشم اندازی در برابر دولت و مدیران  فرهنگی آن قرار می دهد تا وضعیت سینما را آنچنان که هست درک کنند و شناخت درستی از مطالبات واقعی سینماگران بدست آورند. تشکیل سازمان نظام سینمایی علاوه بر اینکه به همه دست اندرکاران و مشاغل و حرف گوناگون سینمایی ، هویت حرفه ای می بخشد و شناسنامه دار می کند سطح و نوع مطالبات و انتظارات سینماگران را بدون لحاظ کردن  خط سیاسی و جناحی مدیران و مسولان مربوطه ، روشن می سازد . هویت صنفی افراد و سازمان ها باید مستقل ازهویت سیاسی آنان به رسمیت شناخته شود تا پیگیری مطالبات شغلی آنها تحت الشعاع منافع و مصالح سیاسی قرار نگیرد. متاسفانه در چند ماه گذشته تلاش کردند تا هئیت و ماهیت سیاسی به خانه سینما بدهند در حالی که  خانه سینما یک تشکیلات صنفی است نه یک حزب سیاسی. خانه سینما باید به عنوان نماینده اصناف سینمایی ، مطالبات صنفی اهالی سینما را فراتر از جناح بندی های سیاسی پیگیری کند و سیاستمداران نیز باید فراتر از خط سیاسی خود به این مطالبات تن بدهند و در جهت تحقق آن تلاش کنند . شاید مهم نباشد که  چه کسی وزیرخواهد شد مهم اينست كها چه برنامه ای دارد و مهمتر اینست که   خانه سینما باید مطالبات و نیاز های خود را ساماندهی کند و تصویری واقعی از چالش ها و موانع و توانمندی و ظرفیت های  موجود سینمای ایران و چشم انداز آن را ترسیم کرده و روی میز مديران بگذارد تا دست کم اطلاعات درستی از سینمای ایران و چالش های آن در اختیار انان و سیاستگذاران فرهنگی قرار بگیرد. بخش عمده ای از مشکلات سینمای ایران به فقدان یک قانون جامع سینمایی بر می گردد تا بر اساس آن بتوان واقعیت موجود را به درستی درک کرد و بر اساس آن چشم انداز آینده را ترسیم نمود. وزير ارشاد پيشنهادي نيز اعلام كرده است " الان كار جدي ما آسيب شناسي و شناخت كمبودهاست كه بايد در اين دوره جبران شود و فعاليت هاي فرهنگي و هنري رشد چشمگيري پيدا كند." لذا اكنون بهترين زمان ممكن براي طرح و بيان لايحه قانون تشكيل سازمان نظام سينمايي است تا از ظرفيت سياسي  موجود براي تحول فرهنگي كشور استفاده كرد . دكتر حسيني در برنامه هاي پيشنهادي خود براي تصدي گري وزارت فرهنگ و ارشاد به دو نكته اشاره كرده است كه مي توان از آن در راستاي تحقق و تصويب سازمان نظام سينمايي  استفاده كرد يكي اشاره او به كاهش تصدي گري دولت در حوزه هاي فرهنگي و هنري و واگذاري آنها به سازمان و نهادهاي صنفي و خصوصي  و ديگري تاكيد او بر نظام جامع رسانه اي و طرح جامع سينماي ملي است كه هر دو اينها مي تواند با سياست هاي خانه سينما در تدوين لايحه سازمان نظام سينمايي  همسو و موافق افتد. سينماي ايران به لحاظ اقتصادي و فرهنگي در موقعيتي قرار دارد كه بايد به دور از كنش هاي سياسي ، به منافع صنفي خود بيانديشد  چرا كه  موجوديت و حيات حرفه اي آن در خطر است ! وقتي سينمايي وجود نداشته باشد نه خانه اي به كار مي آيد نه وزارتخانه اي به درد مي خورد لذا بايد پذيرفت كه با توجه به شرايط تاريخي سينماي ايران ، اكنون مهم نيست كه چه كسي متولي وزارت ارشاد مي شود مهم اينست كه وي توانايي پاسخگويي به خواسته ها و نيازمنديهاي اصناف سينماي را دارا باشد . بديهي است حل مشكلات صنفي سينما گران كمك به ارتقاء سطح فرهنگ و هنر در اين كشور است ، بيمه بيكاري و بازنشستگي ، تدوين و تثبيت قوانين حمايتي از حقوق مادي و معنوي آثار سينمايي ، تاسيس صندوق حمايت از توليد ، نشر و نمايش آثار سينمايي ، اصلاح ساختار هاي حقوقي و تشكيلات سازمان هاي تابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، غلبه نگاه قيوميت مديران به سينماگران و توسعه زير ساخت هاي سينما از جمله سرفصلهاي مهم اين لايحه براي توسعه سينماي ايران است كه هر كس با هر خط و ربط فكري و سياسي بايد به آن توجه كند تا اين خانه پابرچا بماند . از خانه سينما تا وزارتخانه متولي سينما فاصله اي است كه با عملي شدن اين خواسته ها و برنامه ها طي مي شود.
شايد از اين طريق شكاف نخبگان فرهنگي و هنري با سياستمداران كاسته شود و سينما نه تحت  سلطه سياست كه زير سايه آن رشد كند و شكوفا شود/  

نگارنده: سید رضا صائمی